Trong báo Tuổi con trẻ cuối tuần ra ngày 5.7.2015 địa điểm trang 26 – 27 bao gồm đăng bài xích Chuyện kể từ người tham gia làm Britannica giờ đồng hồ Việt của tác giả Nguyễn Việt Long. Đây là chuyện nói khá công trạng và phong phú và đa dạng của việc làm dịch thuật, gắn thêm chính, té sung, Việt hóa cuốn Bách khoa thư rút gọn Britannica, suốt 6 năm mới xong (2008 – 2014) qua ba phần : Nhiều kiểu khó khăn, Xử lý các vấn đề tinh tế cảm, Phần của nước ta trong từ điển.Bạn đang xem: tự chuyện google trả lại tên đến quần hòn đảo hoàng sa
Cuối năm 2014, bộ Từ điển bách khoa Britannica chia thành hai tập được NXB giáo dục phát hành. Tôi chưa xuất hiện bộ từ điển quý hiếm này nhằm tra cứu, nhưng lại khi đọc bài bác báo Chuyện kể… thấy có hai mục từ tương quan đến thời sự nóng sốt là Nam cỗ (Cochin China) với Parcel Islands (Hoàng Sa) – Spratly Islands (Trường Sa) của bộ dịch tự điển, yêu cầu xin góp chủ kiến :
 |
Cauchin (Giao Chỉ) Bản đồ Plancius khắc năm 1592 đề tên nước ta là Cauchin (Giao Chỉ) chia nhỏ ra Đàng Ngoài (Tunquin), Đàng vào (Cauchinchina). Ở Biển Đông có quần đảo Pracel, bờ biển Quảng Ngãi gọi là Costa de Pracel. Bản đồ Đại nam giới thống nhất toàn đồ ghi trên quần đảo Pracel là Hoàng Sa và Vạn lý Trường Sa. Nguồn: Manguin, sđd, trang 318 |
1. Mục trường đoản cú Nam bộ (Cochin China)
Bài báo Chuyện kể…viết : “Nhóm dịch vn cũng phân phát hiện đông đảo lỗi không đúng của bạn dạng gốc và đề nghị họ chỉnh sửa. Điển hình là mục từ Nam bộ (Cochin China) tất cả ghi rằng khu vực này từng là một trong chư hầu của đế quốc Trung Hoa (the area was a vassal of the Chinese empire)”.
Có lẽ tránh việc lấy quan niệm Nam Kỳ - Cochinchine (đúng hơn Nam bộ - Cochin China) xuất hiện thêm từ sau hòa ước Patenôtre 1884 (Pháp chia vn thành bố kỳ : Bắc Kỳ - Tonkin, Trung Kỳ - Annam và Nam Kỳ - Cochinchine) cơ mà áp để vào quan niệm Cochin China chỉ toàn quốc An nam trong thời gian soạn thảo Britannica 1768. Bạn dạng đồ Mercator 1613 kèm đây cho thấy thêm rõ điều đó.
Người Pháp lấy địa danh Cochinchine đặt mang lại Nam Kỳ vì thiếu hiểu biết nhiều gốc gác và chân thành và ý nghĩa thực của địa danh này. Vậy họ nên tò mò qua lịch sử hào hùng địa danh đã gây các tai sợ hãi đó.
Ngoài quốc hiệu đồng ý như Văn Lang, Vạn Xuân, Đại Cồ Việt, An Nam, Việt Nam, …, từ bỏ thượng cổ vn vẫn mang tên là Giao Chỉ… mà người Hoa hiểu là Kiao Tchi, người Quảng Đông phát âm là Kaw Ci, bạn Mã Lai đọc là Kuchi hay Kochi và bạn Nhật gọi là Cochi.
 |
Nước Cochinchina (Giao Chỉ giáp Tần) tức Đại Việt vào vùng Indiaorientalis (Đông Ấn) Trích tác giả Mercator, 1613. Nguồn: Suarez, sđd, trang 194-195 |
Cuối thế kỷ XV, hai nước Tây Ban Nha và người yêu Đào Nha đua nhau đi tò mò đế quốc Ấn Độ. Kha Luân bố (Christophe Colomb) vượt Đại Tây Dương tới đất liền Tân trái đất tưởng rằng đã tới Ấn Độ vào thời điểm năm 1492. Vasco de Gama theo phía đông sang Ấn Độ, vòng dưới mũi Hảo Vọng sống nam Phi Châu rồi theo hướng bắc phát hiện tại ra thị trấn Calicut nằm trong Ấn Độ năm 1498, rồi thay đổi Phó vương tình nhân Đào Nha cai quản Ấn Độ. Phó vương vật dụng hai là nhà hàng quán ăn hải Allonso de Albuquerque (1453 – 1515) gồm công xây dừng thủ che Goa năm 1510, chiếm eo bể Malacca năm 1511. Nhà thám hiểm Francisco Rodrigues còn nhằm lại bạn dạng thảo cuộc hành trình ở Đông phái mạnh Á tất cả kèm theo bạn dạng vẽ sơ sài về nước ta khoảng năm 1511 – 1512 với ghi tên là Cochim de China. Sau khi chiếm hữu được Malacca, bạn Bồ Đào Nha hay sử dụng người Mã Lai làm hướng đạo nhằm phát kiến miền Viễn Đông: chúng ta hỏi vn tên là gì, thì được trả lời là Cochi tuyệt Kuchi, Kochi tức Giao Chỉ. Tín đồ Bồ Đào Nha thấy mặt duyên hải Ấn Độ cũng đều có một thị trấn lớn thương hiệu là Cochi (cũng hiểu là Cochin), buộc phải họ nên ghi tên nước ta là Cochinchine tức nước Giao Chỉ cạnh bên Trung Hoa. Địa danh Chine đã xuất hiện thêm từ đầu tuyệt trước Công nguyên, lay động từ Tần mà ra (nhà Tần, nước Tần), bạn Hoa âm là T’sin, giờ Latinh âm là Cin rồi những dân tộc tây thiên ghi là Chine tốt China. Như vậy, Cochinchine có nghĩa thực là Giao Chỉ gần kề Tần nhằm chỉ cả nước Đại Việt hay An phái nam từ lúc chưa bao gồm đất nam giới Kỳ.
Cũng y hệt như bộ đồ bản Võ Bị Chí 1621 phần vẽ về nước ta ghi rõ quốc hiệu là Giao Chỉ với ở biển khơi phía đông ghi là Giao Chỉ Dương tức biển lớn Giao Chỉ, các bản đồ cổ tây phương ghi trên đất liền vn là Cochin chine tức Giao Chỉ cạnh bên Tần với ở biển cả Đông cũng là biển khơi Giao Chỉ gần cạnh Tần. Hoàn toàn có thể nói phiên bản đồ cổ tây phương ghi đúng thật Võ Bị Chí của Trung Quốc. Mặc dù nhiên, địa điểm Cochinchine với rất nhiều dạng ghi âm tương tự như được Tây Phương sáng chế từ đầu thế kỷ XVI, trong tương lai người ta tưởng rằng đây là một địa danh đa âm chứ không hề bao hàm chân thành và ý nghĩa gì. Vì thế từ thời điểm cuối thế kỷ XVI, vn chia ra Đàng Ngoài cùng Đàng Trong, tây phương (chúng tôi không phát hiện cụ thể là ai) tức thời lấy địa điểm Tunquin (hay các dạng tựa như từ nguyên ngữ Đông Kinh) để chỉ Đàng không tính và lấy địa điểm Cochinchine nhằm chỉ Đàng Trong. Cửa hàng chúng tôi thấy bản đồ Plancius 1592 là tứ liệu đầu tiên đặt để những địa danh này. Tuy nhiên, nhiều phiên bản đồ với sách địa lý tây thiên vẫn dùng địa danh Cochinchine nhằm chỉ cả nước nước ta cho tới cuối nuốm kỷ XIX.
Trên đại dương Đông, suốt cha thế kỷ từ đầu thế kỷ XVI đến thời điểm đầu thế kỷ XIX, phiên bản đồ Võ Bị Chí 1621 cũng như phiên bản đồ cổ Tây phương gần như ghi là Giao Chỉ Dương hay biển lớn Giao Chỉ liền kề Tần (Cochinchine). Có lẽ vì thiếu hiểu biết nghĩa địa điểm đa âm này nên bạn ta quăng quật chủ từ (Giao Chỉ) nhưng chỉ giữ lại túc từ bỏ (Tần xuất xắc Chine), để ghi là biển khơi Tần (Mer de Chine tuyệt Chinese Sea). Bởi vậy là vô lý, tín đồ ta lại thay đổi là Biển nam giới Trung Hoa (Mer méridionale de la Chine giỏi South trung quốc Sea). Bởi vì sự ghi sai trái địa danh như thế, china mới trí tuệ sáng tạo ra cái Lưỡi bò tất cả 11 khúc năm 1948, sau quăng quật 2 còn lại 9 khúc ghi dấu ấn phạm vi phi kỹ thuật để mưu chiếm phần toàn đại dương Đông.
2. Nhì mục tự Quần đảo Hoàng Sa - Paracel Islands và Quần hòn đảo Trường Sa - Spratly Islands
Dưới mục Xử lý các vấn đề nhạy cảm cảm… bài báo viết : “Điển hình là nhị mục tự Quần hòn đảo Hoàng Sa với Quần đảo Trường Sa (với tên thường gọi trong bạn dạng gốc là Paracel Islands cùng Spratly Islands), gồm thêm chú thích tên gọi của những bên bao gồm tuyên cha chủ quyền, phía công ty đối tác ghi ý kiến gọi đây là khu vực tranh chấp, vn là một trong số bên bao gồm tuyên cha chủ quyền. Cuối cùng hai mục từ này bị bỏ, kéo theo bản đồ liên quan cũng bị loại bỏ”. Tuy không được hiểu phần “hai mục từ” này, tôi cũng tiếc phía đối tác đã nhiều loại bỏ, giá chỉ như những dịch đưa cứ theo như đúng tư liệu của Britannica thì cũng đủ minh chứng Hoàng Sa – Paracel Islands cùng Trường Sa – Spratly Islands đích thực là của Việt Nam. Tôi xin nắm tắt góp ý:
Về quần đảo Hoàng Sa – Paracel Islands
Năm 1511, nhà hàng hải tình nhân Đào Nha Allonso de Albuquerque chiếm lĩnh eo bể Malacca. Năm 1523, giới hàng hải người yêu Đào Nha đặt kế hoạch điều tra khảo sát bờ biển cả Giao Chỉ cùng Giao Chỉ Dương. Năm 1523 – 1527 – 1529, Diogo Ribeiro vẽ ba bạn dạng đồ bờ biển Giao Chỉ (chưa đúng lắm) cùng dải siêu dài rộng những đảo sinh vật biển và những bãi đá ngầm vào Giao Chỉ Dương, được ghi tên là Parcel (có nghĩa là các đảo nhỏ), sau trở thành địa điểm Paracel hoặc Pracel. Người thương Đào Nha giữ kín đáo các phiên bản đồ vẫn vẽ được những tìm hiểu mới, nhưng lại chẳng bao lâu các nước tây phương khác đang “ăn cắp” được bí mật và trong hơn cha trăm năm, họ sẽ vẽ ra mặt hàng trăm, nếu như không nói sản phẩm nghìn bản đồ hầu hết ghi khối mập đảo nhỏ san hô call là Paracel hay Pracel trong biển lớn Giao Chỉ Dương cùng bờ biển của khối đảo ấy (Costa de Paracel) thì ghi ở khoảng chừng Quảng Ngãi.
Năm 1650, Alexandre de Rhodes ấn hành trên Roma một phiên bản đồ Vương quốc An Nam (Regnũ Annam) mà công ty chúng tôi nghi là vẽ theo phiên bản đồ An Nam ghi địa điểm bằng chữ hán việt của Hồng Đức 1490. Alexandre de Rhodes ghi Đàng kế bên là Tunkin, Đàng trong là Cocincina và đặc trưng trên địa điểm Hoàng Sa lại ghi là Pulo Sisi (?)
Về nhóm từ Quần hòn đảo Trường Sa – Spratly Islands
Năm 1843, thuyền trưởng sản phẩm hải Anh Richard Spratly cho tới tham quan khu vực miền nam quần đảo Paracel, đi thăm từng đảo san hô và bờ đá ngầm, tới mỗi nơi đều đặt tên theo ngôn từ và văn hóa Anh. Có lẽ trước tiên cho một hòn đảo khá lớn, liền call là Spratly (Đảo trường Sa), rồi tới các địa điểm khác, đại loại như South Reef (Đảo Nam), Thitu I. (Đ.Thị Tứ), Amboyna Cay (Đảo An Bang), Loaita I. (Đ. Loai Ta), Fiery Cross (Đá Chữ Thập), Commodore Reef (Đá Công Đo), Johson Reef (Đá Gạc Ma), Latt Reef (Đá Lát), Prince of Wales Bank (Bãi Phúc Tân), Bombay Castle (Bãi Huyền Trân), Barque Canada Reef (Bãi Thuyền Chài), Royal Charlotte Reef (Đá Sác Lốt), …
Không biết trường đoản cú ai hay chính Richard Spratley đặt tên dồn phần phát hiện bắt đầu là Spratly Islands (Quần đảo Spratly) mà việt nam gọi là Vạn Lý Trường Sa. Phần quần đảo sót lại vẫn giữ tên cũ là Paracel tức quần đảo Hoàng Sa.
Richard Spratly đi thám sát các đảo khu vực miền nam Quần đảo Paracel bởi tàu tấn công cá voi (British whaler) chứ không bởi tau quân sự. Buộc phải khi xong việc, Richard Spratly không thể tuyên tía vùng quần hòn đảo san hô này thuộc hòa bình Anh tốt của nước nhà nào. Mà số đông thừa nhận Quần hòn đảo Spratly chỉ cần phần phía nam của Quần đảo Paracel với Quần đảo Paracel vẫn luôn luôn thuộc hòa bình của nước Cochinchine (Giao Chỉ cạnh bên Tần) tức nước việt nam (tên này bắt đầu đặt từ năm 1804).
Bản thiết bị Spratly Islands (Quần đảo Trường Sa) với cụ thể địa danh các đảo, chắc hẳn rằng mới được thịnh hành và thuận tình từ khoảng chừng năm 1850 hay đủng đỉnh hơn. Công ty chúng tôi thấy một phiên bản đồ nước An phái mạnh của E.G.Rovenstein, nhà khoa học Đức, trích từ Karte ven Hinter-Indien und den Ostindischen Inscin – 1874 bao gồm vẽ cùng ghi tên các đảo trong biển lớn Đông (Chinesisches Meer – biển Trung Hoa) suốt từ bắc (Hoàng Sa) xuống phái nam (Trường Sa). Trên hết ghi chữ quan trọng đặc biệt Paracelins (Quần đảo Paracel) và chữ An nam ở dưới. Ở phía nam bao gồm ghi nhiều tên đảo nhỏ, kho bãi và đá, nhưng mà không thấy tên đảo Spratly. Như vậy, năm 1874 vẫn còn phiên bản đồ cùng sách địa lý ghi dìm Paracel Islands (Quần hòn đảo Paracel) là của Cochinchine hay Annam bao gồm cả Hoàng Sa với Trường Sa.
Chúng tôi cất giữ được một bạn dạng đồ béo 74 x 104 cm vì sở Thủy văn nằm trong bộ hải quân Pháp tiến hành năm 1885 với nhan đề Archipel des Paracels (Quần hòn đảo Hoàng Sa) “theo bốn liệu của tín đồ Đức (1881-1883) cùng của bạn Anh cùng người Pháp gần đây nhất”. Bạn dạng vẽ có hai phần quần đảo: 1) Groupe du Croissant (Nhóm Nguyệt Thiềm) với những đảo, kho bãi thành viên. – 2) Groupe de l’ Amphitrite (Nhóm Tuyên Đức) với những đảo, bãi thành viên. Địa danh cùng ghi chú trên bản đồ đều bằng tiếng Pháp. Ít nhất từ thời điểm năm 1974, Nha Địa dư quốc gia Đà Lạt khi ấn hành phiên bản đồ Hoàng Sa – ngôi trường Sa vẫn Việt hóa hết (xem bản đồ thêm kèm).
***
Tóm lại, công ty chúng tôi thiển nghĩ: lấy định nghĩa Nam cỗ (Cochin China) để sửa sai đến Britannica là không nên. Vì địa điểm Cochinchina tuyệt Cochinchine bởi vì Tây phương sáng tạo với nguyên âm Giao Chỉ (giáp) Tần mà ra và để chỉ nước An phái nam thời xưa. Hàng trăm hay cả ngàn bản đồ cổ tây phương (bắt đầu từ người thương Đào Nha) ghi tên đại dương Giao Chỉ (do Trung Quốc xác minh đầu tiên) là biển Cochinchine, rồi tới nắm kỷ XVIII tuyệt XIX chỉ ghi là biển China. Sự gọi nhầm ý nghĩa thực của địa danh sẽ gây ra tai ương trộn nước ta!
Đối với “hai mục trường đoản cú Quần đảo Hoàng Sa cùng Quần hòn đảo Trường Sa (với tên thường gọi trong phiên bản gốc là Paracel Islands với Pratly Islands)…”, thì dịch giả tân tiến hóa và Việt hóa hơi nhiều, khiến cho phía đối tác “loại bỏ” là phải. Đáng lẽ chỉ dùng những tứ liệu của chính Britannica để chứng tỏ ít nhất từ trên đầu thế kỷ XVI là Quần đảo Pracel tuyệt Paracel (gồm cả Hoàng Sa với Trường Sa) ở ngay sát bờ biển nước ta và thuộc chủ quyền nước ta mà khi đó họ gọi là Cochinchine (Giao Chỉ sát Tần). Còn địa điểm Spratly Island mới mở ra từ nửa sau cầm cố kỷ XIX và cũng chính là phần phái nam của Quần đảo Paracel nhưng mà thôi.
Đó là vài điều góp ý đối chọi sơ thành thật kính nhờ cất hộ dịch đưa và người hâm mộ Từ điển Bách Khoa thư Britannica giờ đồng hồ Việt. Xin thông cảm với vui lòng hướng dẫn cho hầu như gì còn sai sót. Xin nồng nhiệt cám ơn.
Nguyễn Đình Đầu
___________________________________________
1 P.Y. Maguin, Les Portugais sur les côtes du Vietnam et du Campa, PEFEO Paris. 1972. Note, trang 42.
2 Manguin, sđd, trang 155 – 156.
3 Nguyễn Đình Đầu, chủ quyền Việt Nam trên biển Đông và Hoàng Sa – ngôi trường Sa. NXB Đại học non sông TP.HCM. 2014. Trang 300 – 301.
4 Manguin, sđd, trang 157.
Xem thêm: Tải Sách Giáo Khoa Toán 10 Nâng Cao Pdf, Thư Viện Pdf
5 Monique Chemillier Gendreau, La souveraineté sur les archipols Paracels et Spratleys. Paris. 1996. Trang 168.